اسلامپ بتن یکی از مهم‌ترین آزمایش‌های کارگاهی برای اندازه‌گیری میزان روانی و کارایی بتن تازه است. این تست مشخص می‌کند بتن تا چه حد قابلیت کارپذیری، تراکم و انتقال مناسب دارد. در واقع اسلامپ، شاخصی برای کنترل کیفیت بتن تازه است و به مهندسان کمک می‌کند بتن مناسب برای اعضای مختلف سازه را انتخاب کنند.
آزمایش اسلامپ بتن چیست و چگونه انجام می‌شود؟
آزمایش اسلامپ بتن یک روش ساده اما استاندارد است که در آن بتن تازه داخل یک قالب مخروط ناقص فلزی ریخته شده و پس از خروج قالب، ارتفاع نشست بتن اندازه‌گیری می‌شود. این آزمایش بر اساس استانداردهای جهانی انجام می‌شود و نتایج آن برای تعیین کیفیت بتن کاملاً قابل اعتماد است.
برای انجام صحیح این آزمایش، ابتدا سطح صفحه زیرین آزمایش مرطوب می‌شود تا آب بتن جذب نشود. سپس قالب مخروط در سه لایه مساوی پر می‌شود و هر لایه با میله مخصوص 25 ضربه متراکم می‌گردد. پس از پر شدن قالب و صاف کردن سطح بتن، قالب با حرکتی کاملاً قائم و یکنواخت بالا کشیده می‌شود. در این لحظه بتن فرو می‌نشیند و مقدار این نشست با خط‌کش اندازه‌گیری می‌شود. ارتفاع نشست، همان مقدار اسلامپ است.
اگر بتن به‌طور یکنواخت نشست کند، به آن True Slump گفته می‌شود که بهترین نوع است. اما اگر بتن در یک طرف بریزد یا سقوط کامل کند، نشان می‌دهد که بتن یا آب زیادی دارد یا اصول اختلاط رعایت نشده است.
حداکثر اسلامپ مجاز بتن با روان‌کننده
در بسیاری از پروژه‌ها برای افزایش کارایی بتن و روان‌تر شدن آن، از روان‌کننده استفاده می‌شود. استفاده از این افزودنی‌ها امکان افزایش اسلامپ بتن را بدون بالا رفتن مقدار آب فراهم می‌کند. اما این افزایش نیز باید در حد مجاز باشد، زیرا اسلامپ بیش از حد استاندارد باعث جداشدگی دانه‌ها و کاهش مقاومت بتن می‌شود.
به‌طور کلی اسلامپ‌های مجاز در حالت استفاده از روان‌کننده به شکل زیر است:
-
برای فونداسیون‌ها و پی‌های گسترده، اسلامپ بین ۸ تا ۱۲ سانتیمتر مناسب است، زیرا نیاز به روانی بسیار زیاد وجود ندارد.
-
برای سازه‌هایی مانند ستون و تیر که تراکم کامل و سریع اهمیت دارد، اسلامپ بین ۱۰ تا ۱۴ سانتیمتر بهترین انتخاب است.
-
برای دال‌ها و سقف‌ها که معمولا نیاز به بتن روان‌تر دارند، اسلامپ ۱۲ تا ۱۵ سانتیمتر توصیه می‌شود.
-
اگر از فوق‌روان‌کننده استفاده شود، اسلامپ می‌تواند تا ۱۸ تا ۲۲ سانتیمتر هم برسد، اما فقط در صورتی که مهندس ناظر آن را تأیید کند.
اسلامپ بتن 350
بتن‌های با مقاومت ۳۵۰ کیلوگرم بر سانتیمتر مربع معمولاً در سازه‌های حساس مانند ستون‌ها، تیرها و اعضای باربر استفاده می‌شوند. این بتن باید هم مقاومت کافی داشته باشد و هم روانی لازم برای بتن‌ریزی در قالب‌های باریک یا پر از آرماتور.
برای چنین بتنی، بهترین میزان اسلامپ معمولاً بین ۸ تا ۱۲ سانتیمتر است. اگر قرار باشد بتن پمپی باشد یا از روان‌کننده استفاده شود، این مقدار می‌تواند تا حوالی ۱۵ سانتیمتر نیز افزایش یابد. افزایش بیش از این مقدار باعث کاهش مقاومت فشاری بتن خواهد شد.
دستگاه اسلامپ بتن چیست و از چه اجزایی تشکیل شده است؟
ابزار مورد استفاده در این آزمایش ساده اما کاملاً استاندارد است. مجموعه‌ای که برای آزمایش نیاز است شامل:
-
یک قالب مخروط ناقص فلزی با ارتفاع ۳۰ سانتیمتر
-
صفحه فلزی صاف و محکم برای قرارگیری قالب
-
میله تراکم فولادی با طول ۶۰ سانتیمتر
-
خط‌کش برای اندازه‌گیری نشست
-
ماله برای صاف‌کردن بتن
این تجهیزات باید از جنس مقاوم باشند تا در هنگام انجام آزمایش تغییر شکل ندهند، زیرا هرگونه تغییر باعث خطا در نتایج خواهد شد.
اسلامپ بتن خودمتراکم (SCC)
بتن خودمتراکم یکی از پیشرفته‌ترین انواع بتن است که بدون نیاز به ویبراتور، تنها با وزن خود در قالب پخش شده و کاملاً متراکم می‌شود. برای این نوع بتن از آزمایش اسلامپ معمولی استفاده نمی‌شود، بلکه آزمایش اسلامپ فلو انجام می‌شود. در این آزمایش، بتن روی صفحه پخش می‌شود و قطر گسترش آن اندازه‌گیری می‌گردد.
برای بتن‌های خودمتراکم، قطر پخش‌شدگی باید بین ۵۵ تا ۷۵ سانتیمتر باشد. این میزان روانی باعث می‌شود بتن در میان آرماتورهای فشرده نیز به راحتی جریان یابد.
اسلامپ بتن حجیم
در بتن‌ریزی‌های حجیم مانند سدها، پایه پل‌ها یا فونداسیون‌های بزرگ، معمولاً نیاز به بتن‌های کم‌روان‌تر وجود دارد. روانی زیاد در بتن حجیم باعث افزایش گرمای هیدراتاسیون، نشست زیاد و ایجاد ترک‌های حرارتی می‌شود.
به همین دلیل مقدار اسلامپ مناسب برای بتن حجیم معمولاً بین ۸ تا ۱۰ سانتیمتر تعیین می‌شود تا بتن بدون ایجاد خطر جداشدگی دانه‌ها قابل اجرا باشد.
اسلامپ بتن شمع درجا
بتن‌ریزی شمع‌های درجا نیازمند بتن با روانی قابل‌توجه است، زیرا بتن باید تحت فشار و از طریق لوله ترمی تا عمق چندین متر پمپ شود. اگر بتن روانی کافی نداشته باشد، در مسیر گیر کرده و بتن‌ریزی کاملاً مختل می‌شود.
به همین دلیل اسلامپ بتن مناسب برای شمع‌ها معمولاً ۱۵ تا ۱۸ سانتیمتر و در برخی موارد با تأیید مهندس ناظر تا ۲۰ سانتیمتر نیز قابل افزایش است.
جمع‌بندی
اسلامپ بتن یکی از مهم‌ترین شاخص‌های کنترل کیفیت بتن تازه است که میزان روانی و کارایی آن را نشان می‌دهد و انجام درست آن می‌تواند از بسیاری مشکلات اجرایی مانند جداشدگی دانه‌ها، تراکم ناقص و کاهش مقاومت بتن جلوگیری کند.
هر پروژه با توجه به نوع عضو سازه‌ای، شرایط آب‌وهوایی، نوع قالب و حتی شیوه انتقال بتن، نیازمند اسلامپ متفاوتی است و انتخاب مقدار صحیح آن یکی از وظایف مهم مهندسین اجرایی است.
بنابراین شناخت کامل این مفهوم و توانایی تحلیل نتایج آزمایش، از الزامات اجرای صحیح بتن‌ریزی در پروژه‌های ساختمانی است. برای دریافت مشاوره و کسب اطلاعات بیشتر میتوانید با کارشناسان استاندارد ماشین تماس بگیرید.