بلوک زنی یکی از مهم‌ترین مراحل در تولید مصالح ساختمانی است که در آن انواع بلوک سیمانی، سبک، پوکه‌ای و سنگین با استفاده از دستگاه‌های دستی، نیمه‌اتوماتیک و تمام‌اتوماتیک تولید می‌شوند. کیفیت بلوک‌ها در استحکام بنا، سرعت اجرا و طول عمر ساختمان نقش مستقیم دارد؛ بنابراین شناخت روش بلوک زنی، تجهیزات مورد استفاده و استانداردهای تولید، اهمیت زیادی برای تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان دارد.
در این مقاله به صورت تخصصی بررسی می‌کنیم که بلوک زنی چگونه انجام می‌شود، چه انواعی دارد، دستگاه بلوک زن چگونه کار می‌کند و مزایا و معایب هر روش چیست.
بلوک زنی چگونه انجام می‌شود؟
بلوک زنی فرآیند تولید بلوک‌های ساختمانی از ترکیب مصالح مختلف شامل سیمان، شن، ماسه، پوکه معدنی یا سبک‌دانه‌هاست. مراحل استاندارد این فرآیند به شکل زیر است:
1. آماده‌سازی مواد اولیه
مواد اولیه شامل:
-
سیمان
-
ماسه یا پوکه
-
آب
-
افزودنی‌های اختیاری
نسبت ترکیب بسته به نوع بلوک (سنگین، سبک، پوکه‌ای یا ته‌باز) متفاوت است.
2. مخلوط کردن در میکسر
تمام مصالح در میکسر مخصوص دستگاه بلوک زن مخلوط می‌شوند تا یک بتن یکنواخت حاصل شود. کیفیت اختلاط در استحکام نهایی بلوک نقش کلیدی دارد.
3. انتقال بتن به دستگاه بلوک زن
مخلوط بتن داخل هاپر دستگاه ریخته شده و آماده شکل‌دهی می‌شود.
4. قالب‌گیری
قالب دستگاه تعیین‌کننده اندازه و تعداد حفره‌های بلوک است. بتن وارد قالب شده و با سیستم ویبره و پرس کاملاً فشرده می‌شود.
قدرت پرس و ویبره مستقیم بر وزن، استحکام و یکنواختی بلوک اثر دارد.
5. خروج بلوک‌ها روی پالت
بلوک‌های تازه تولید شده هنوز خام هستند و باید روی پالت قرار بگیرند تا فرم اولیه خود را حفظ کنند.
6. عمل‌آوری (کیورینگ)
بلوک‌ها ۲۴ تا ۷۲ ساعت باید در سایه یا اتاق بخار استراحت کنند تا مقاومت اولیه خود را به دست آورند.
بلوک‌هایی که عمل‌آوری استاندارد دارند دوام بسیار بالاتری خواهند داشت.
انواع بلوک زنی
بلوک‌زنی در ایران به سه روش اصلی انجام می‌شود:
۱. بلوک زنی دستی
این روش با دستگاه‌های ساده و بدون سیستم اتومات انجام می‌شود.
مزایا:
-
قیمت بسیار پایین دستگاه
-
مناسب تولید محدود
-
نیاز به فضای کم
معایب:
-
ظرفیت تولید پایین
-
وابستگی شدید به نیروی انسانی
-
کیفیت نهایی کمتر نسبت به دستگاه‌های اتومات
-
دقت کمتر در ویبره و پرس
۲. بلوک زنی نیمه اتوماتیک
در این روش سیستم ویبره و پرس قوی‌تر است و برخی مراحل مثل انتقال بلوک نیمه‌خودکار انجام می‌شود.
مزایا:
-
کیفیت بالاتر نسبت به دستی
-
تولید مناسب برای کارگاه‌های متوسط
-
کنترل بهتر بر تراکم و شکل بلوک
معایب:
-
نیاز به اپراتور حرفه ای
-
قیمت بیشتر نسبت به دستگاه دستی
۳. بلوک زنی اتوماتیک
پیشرفته‌ترین روش تولید بلوک است که تقریباً تمام مراحل از تغذیه مواد تا خروج بلوک به صورت خودکار انجام می‌شود.
مزایا:
-
ظرفیت تولید بسیار بالا
-
کیفیت یکنواخت
-
مصرف کمتر انرژی و مصالح
-
کاهش درصد خطای انسانی
معایب:
-
قیمت بالا
-
نیاز به تعمیر و نگهداری تخصصی
-
مناسب خطوط تولید بزرگ و صنعتی
مزایا و معایب بلوک زنی
مزایای بلوک زنی:
-
تولید بلوک در ابعاد مختلف
-
هزینه ساخت پایین‌تر نسبت به آجر
-
وزن مناسب برای ساخت‌وساز
-
سرعت اجرای بالا
-
قابلیت استفاده با ملات‌های مختلف
-
عایق صوت و حرارت (در بلوک‌های پوکه‌ای)
معایب بلوک زنی:
-
نیاز به تجهیزات و فضای تولید
-
نیاز به عمل‌آوری ۲۴ تا ۴۸ ساعته
-
حساسیت به کیفیت مصالح اولیه
-
سنگین بودن برخی مدل‌ها مثل بلوک سیمانی سنگین
انواع دستگاه بلوک زن
دستگاه‌های بلوک‌زن بسته به نوع کاربرد، ظرفیت تولید و سطح اتوماسیون در چند مدل متفاوت تولید می‌شوند. شناخت این مدل‌ها به انتخاب دستگاه مناسب برای کارگاه یا کارخانه کمک زیادی می‌کند.
۱. دستگاه بلوک زن دستی
این نوع ساده‌ترین و اقتصادی‌ترین دستگاه بازار است و بیشتر برای کارگاه‌های کوچک استفاده می‌شود.
فرآیند تولید در آن کاملاً دستی است و اپراتور کنترل کامل قالب‌گیری و جابجایی بلوک‌ها را بر عهده دارد. هزینه پایین، مصرف انرژی کم و جابجایی راحت از مزایای آن است. ظرفیت تولید محدود و کیفیت کمتر نسبت به مدل‌های اتومات از معایب این دستگاه محسوب می‌شود.
۲. دستگاه بلوک زن نیمه‌اتوماتیک
در این دستگاه بخشی از فرآیندها مانند ویبره و پرس به صورت مکانیزه انجام می‌شود و همین موضوع باعث یکنواختی بیشتر و افزایش ظرفیت تولید می‌شود.
این مدل مناسب کارگاه‌های متوسط است و کیفیت بلوک به دلیل وجود ویبره و پرس قوی، بالاتر از دستگاه دستی خواهد بود.
هزینه خرید و مصرف انرژی نسبت به مدل دستی بیشتر است، اما بازدهی بالاتری دارد.
۳. دستگاه بلوک زن تمام‌اتوماتیک
این مدل پیشرفته‌ترین گزینه در صنعت بلوک‌سازی است و تمام مراحل تولید از اختلاط تا قالب‌گیری و تخلیه به صورت خودکار انجام می‌شود.
سرعت تولید بالا، کیفیت استاندارد و حداقل نیاز به نیروی انسانی مهم‌ترین ویژگی‌های آن محسوب می‌شود.
این دستگاه برای کارخانه‌های بزرگ و خطوط تولید صنعتی انتخاب ایده‌آل است، اما هزینه اولیه و نگهداری بالاتری دارد.
۴. دستگاه بلوک زن ثابت و متحرک
بلوک زن ثابت:
این مدل روی فونداسیون نصب می‌شود و برای تولید انبوه صنعتی مناسب است. امکان اتصال به تجهیزات جانبی مثل میکسر و پالت‌گذار وجود دارد و یکنواختی تولید بالا است.
بلوک زن متحرک:
دارای چرخ بوده و در محوطه کارگاه حرکت می‌کند. تولید بلوک روی زمین انجام می‌شود و نیاز به پالت ندارد. برای فضاهای کوچک مناسب است اما کیفیت و ظرفیت آن کمتر از مدل ثابت است.
ویژگی‌های دستگاه بلوک زن اتوماتیک
یک دستگاه بلوک زن اتوماتیک استاندارد باید ویژگی‌های زیر را داشته باشد:
-
سیستم ویبره قدرتمند و چندمحوره برای تولید بلوک متراکم
-
پرس هیدرولیک با فشار بالا
-
تغذیه خودکار بتن
-
قالب‌های فولادی و ضدسایش
-
ظرفیت تولید بالا (تا چند هزار بلوک در روز)
-
کاهش نیاز به نیروی انسانی
-
قابلیت تولید انواع بلوک (ته‌باز، ته‌بسته، سبک و سنگین)
-
تابلو برق و کنترل PLC
-
تعمیر و نگهداری آسان
دستگاه‌های اتوماتیک بهترین گزینه برای کارخانه‌ها و واحدهای تولید انبوه هستند.
کاربرد دستگاه بلوک زن
دستگاه بلوک زنی یکی از تجهیزات اصلی در صنعت ساختمان‌سازی است و در پروژه‌های مختلف برای تولید انواع بلوک‌های بتنی به کار می‌رود. مهم‌ترین کاربردهای آن شامل موارد زیر است:
تولید بلوک‌های ساختمانی
اصلی‌ترین وظیفه دستگاه، تولید بلوک‌های دیواری و سقفی است که در ساخت دیوارهای باربر و غیرباربر، تیغه چینی، دیوارکشی دورکار و ساخت سوله‌ها استفاده می‌شوند.
تولید بلوک سبک و عایق
با استفاده از قالب‌های مختلف، امکان تولید بلوک‌های پوکه‌ای، لیکا و سبک بتن وجود دارد که برای پروژه‌های مقاوم در برابر زلزله و عایق صوت و حرارت بسیار پرکاربرد است.
ساخت بلوک‌های مخصوص پروژه‌های بزرگ
در پروژه‌های شهری و صنعتی، دستگاه بلوک‌زن برای تولید بلوک‌های محوطه‌سازی، بلوک‌های ضخیم صنعتی، و بلوک‌های زیرسازی نیز استفاده می‌شود.
افزایش سرعت و کاهش هزینه ساخت‌وساز
کاربرد دستگاه بلوک زن باعث می‌شود بلوک‌ها به‌صورت یکدست، استاندارد و با سرعت بالا تولید شوند. این موضوع هزینه خرید مصالح را کاهش داده و سرعت اجرای پروژه را افزایش می‌دهد.
استفاده در کارگاه‌های کوچک تا کارخانه‌های بزرگ
به دلیل تنوع مدل‌ها از دستی تا تمام اتوماتیک می‌توان دستگاه بلوک‌زن را در موارد زیر به کار گرفت:
-
کارگاه‌های محلی
-
پروژه‌های ساختمانی
-
واحدهای تولیدی متوسط
-
کارخانه‌های صنعتی بزرگ
جمع‌بندی
بلوک زنی یکی از مهم‌ترین مراحل در فرآیند ساخت و ساز مدرن است و کیفیت اجرای آن تأثیر مستقیم بر استحکام، سرعت و دوام سازه دارد. انتخاب نوع دستگاه بلوک‌زن از مدل‌های دستی گرفته تا دستگاه‌های تمام‌اتوماتیک باید بر اساس حجم تولید، نوع بلوک مورد نیاز و بودجه کارگاه انجام شود. استفاده از دستگاه‌های باکیفیت و استاندارد باعث می‌شود بلوک‌ها با تراکم مناسب، مقاومت بالا و ابعاد یکنواخت تولید شوند و در نهایت بهره‌وری پروژه افزایش یابد. شما می‌توانید برای دریافت اطلاعات کامل‌تر و مشاوره تخصصی به استاندارد ماشین مراجعه کنید.