ساخت بتن با حجم زیاد نیاز به دستگاهی دارد که این دستگاه را بچینگ یا بچینگ پلانت (batch plant) می نامند و مجموعه ای از ماشین آلات و تجهیزاتی است که وظیفه توزین مصالح اولیه، متناسب با طرح اختلاط و مخلوط نمودن آنها به جهت تولید بتن با کیفیت بالا بر عهده داشته و در پروژه‌های بزرگ مانند سدها، پل‌ها و برج ها بکار می‌رود. بچینگ‌ها در انواع ثابت و قابل حمل (موبایل) عرضه می‌شوند؛ بچینگ ثابت برای پروژه‌های طولانی مدت مناسب هستند، در حالی که بچینگ‌های قابل حمل به دلیل امکان جابجایی سریع، برای پروژه‌های کوتاه مدت ایده آل هستند. در ادامه همراه ما باشید تا با انواع بچینگ در ایران آشنا شوید.
انواع بچینگ بتن
بچینگ بتن به مجموعه‌ای از دستگاه‌ها و تجهیزات گفته می‌شود که وظیفه ترکیب مواد اولیه بتن مانند سیمان، شن، ماسه، آب و افزودنی‌ها و تولید مخلوط بتنی را بر عهده دارد. بسته به نیاز پروژه‌ها، انواع مختلفی از بچینگ بتن وجود دارد که هر کدام مزایا و کاربردهای خاص خود را دارند. در ادامه، انواع اصلی بچینگ بتن معرفی می‌شوند.
بچینگ ثابت
بچینگ پلانت ثابت یک دستگاه پیشرفته و تخصصی است که برای تولید بتن در مقیاس بزرگ و با کیفیت بالا طراحی شده است. این دستگاه به طور دائمی در یک محل مشخص نصب می‌شود و برای تهیه بتن در پروژه‌های ساختمانی و عمرانی استفاده می‌شود. عملکرد این دستگاه به گونه‌ای است که با ترکیب مواد اولیه مختلف مانند سیمان، شن، ماسه، آب و افزودنی‌های بتن، بتن یکنواخت و با کیفیت تولید می‌کند.
بچینگ پلانت ثابت معمولاً دارای سیلوهایی برای ذخیره‌سازی مواد اولیه، سیستم‌های توزین برای اندازه‌گیری دقیق مواد و میکسرهایی برای ترکیب آنها است. این دستگاه به اپراتورها این امکان را می‌دهد که فرآیند تولید بتن را کنترل کرده و مقادیر مختلف مواد را به صورت دقیق تنظیم کنند. با استفاده از بچینگ پلانت ثابت، می‌توان به تولید مداوم بتن با استانداردهای بالا پرداخت که این ویژگی آن را به یک ابزار حیاتی در پروژه‌های عمرانی بزرگ تبدیل می‌کند. از مزایای بچینگ ثابت می‌توان به دقت بالا و تولید پیوسته بتن با کیفیت اشاره کرد.
بچینگ سیار (موبایل)
بچینگ سیار همان دستگاه بچینگ پلانت سیار بوده که به بچینگ موبایل یا بچینگ پلانت پرتابل نیز معروف می باشد. بچینگ سیار برای بتن ریزی در پروژه های مختلف که مکان ثابتی نداشته بسیار مناسب بوده و بصورت کفی تریلی آماده جابجایی و انتقال سریع از پروژه ای به پروژه دیگر است. این سیستم نیاز به فونداسیون، جرثقیل، تراک میکسر، سیم‌کشی و لوله‌کشی ندارد. این نوع بچینگ به راحتی قابل حمل و نقل بوده و همچنین هزینه‌های نصب، راه‌اندازی، مونتاژ و دمونتاژ را کاهش می‌دهد. در پروژه‌های بزرگ عمرانی، به ویژه پروژه‌های راه‌سازی که نیاز به تأسیس ایستگاه بتن در زمان کوتاه برای تسهیل بتن‌ریزی یا جابجایی مرکز تولید بتن وجود دارد، بچینگ پلانت سیار به عنوان یک گزینه اقتصادی و مناسب مطرح می‌شود.
بچینگ خشک
در بچینگ خشک، مواد اولیه مانند سیمان، شن، ماسه و افزودنی‌ها بدون افزودن آب مخلوط می‌شوند و سپس به محل پروژه منتقل می‌شوند. آب و مواد دیگر هنگام تخلیه به میکسر اضافه می‌شود تا بتن نهایی آماده شود. این نوع بچینگ به دلیل سرعت بالا و سهولت حمل، در پروژه‌هایی که سرعت و جابجایی اهمیت دارند، کاربرد دارد. بچینگ‌های بتن‌سازی خشک عمدتاً برای تولید مقادیر زیاد بتن بکار می‌روند و قابلیت استفاده در تولید بتن پیش‌ساخته، بتن آماده و بتن پاشی (شاتکریت) را دارند.
بچینگ تر
بچینگ‌هایی که برای تهیه بتن به میکسر احتیاج دارند، تحت عنوان بچینگ تر شناخته می‌شوند. در این نوع بچینگ، تمام مواد شامل آب و افزودنی‌ها در محل بچینگ به هم اضافه شده و به صورت بتن آماده به محل پروژه منتقل می‌شوند. بچینگ تر برای تولید بتن با کیفیت و همگنی بیشتر کاربرد دارد و در پروژه‌هایی که کیفیت بالای بتن مورد نیاز است، به کار می‌رود.
بچینگ پیوسته
بچینگ پیوسته به گونه‌ای طراحی شده است که تولید بتن را به صورت مداوم انجام دهد. در این روش، مواد اولیه به طور پیوسته وارد دستگاه شده و بتن به صورت مداوم از خروجی دستگاه خارج می‌شود. این نوع بچینگ برای پروژه‌های بزرگ و زمان بر که نیاز به تولید مداوم و حجم بالای بتن دارند، مناسب است.
بچینگ پیش ساخته
بچینگ پیش ساخته برای تولید قطعات بتنی مانند بلوک‌ها، پانل‌ها و قطعات پیش ساخته دیگر استفاده می‌شود. این نوع دستگاه بچینگ معمولاً در کارخانه‌ها نصب می‌شود و بتن به شکل قالب‌های مختلف ریخته و سپس برای استفاده به محل پروژه منتقل می‌شود.
انواع بچینگ پلانت
در این بخش، انواع بچینگ پلانت از جنبه‌های مختلف مانند نوع بتن تولیدی، روش تأمین مصالح سنگدانه، قابلیت جا به جایی و مکانیزم اختلاط مورد بررسی قرار می‌گیرد.
بچینگ پلانت ثابت و متحرک
بچینگ پلانت‌ها از نظر جا به جایی به دو نوع ثابت و سیار تقسیم می‌شوند. بچینگ‌های ثابت در یک مکان نصب می‌شوند و فضای بیشتری اشغال می‌کنند. نوع سیار که جمع و جورتر است، قابلیت جا به جایی دارد و برای پروژه‌هایی با گستره وسیع یا مواردی مانند ساخت فرودگاه‌ها کاربرد دارد. ظرفیت تولید این نوع بچینگ کمتر از نوع ثابت است و معمولاً بین ۱۵ تا ۲۰ متر مکعب در ساعت است.
میکسرهای بچینگ پلانت چرخشی و ثابت
مکانیزم اختلاط در میکسرها به دو نوع چرخشی و ثابت تقسیم می‌شود. در میکسرهای چرخشی، پره‌های اختلاط به بدنه میکسر متصل بوده و با چرخش میکسر، عمل اختلاط انجام می‌شود. در میکسرهای ثابت، پره‌ها به بدنه متصل نیستند و به کمک سیستم محرک به حرکت در می‌آیند. این میکسرها معمولاً بتن با کیفیت‌تری تولید می‌کنند.
انواع میکسرهای بچینگ پلانت
چهار نوع میکسر اصلی برای بچینگ پلانت‌ها شامل درام میکسر، پن میکسر، سینگل شفت و تویین شفت است. انتخاب نوع میکسر بسته به نیاز پروژه و ظرفیت مورد نظر انجام می‌شود. میکسرهای تویین شفت از نظر همگنی برتر هستند و در مقیاس‌های بزرگ مورد استفاده قرار می‌گیرند.
درام میکسر
درام میکسر یکی از انواع اولیه میکسرهای بتن آماده است که در ساخت آن از ورق‌های ۶ میلی متری برای بدنه و ورق‌های ۸ میلی متری در داخل آن برای افزایش مقاومت در برابر ساییدگی استفاده می‌شود. این نوع میکسر بتن را با میزان اختلاط بیش از ۵۰ درصد ترکیب می‌کند و به صورت دورانی عمل می‌کند. چرخش درام با استفاده از ۴ چرخ جانبی روی دو محور افقی انجام می‌شود که این محورها توسط دنده و زنجیر به موازات یکدیگر حرکت کرده و فرایند چرخش میکسر را تکمیل می‌کنند.
پن میکسر
عملکرد پن میکسر مشابه مدل افقی است، با این تفاوت که در این نوع میکسر، محور به صورت عمودی قرار دارد و بازوها و تیغه‌ها روی آن نصب شده‌اند تا مصالح را با چرخش محور مخلوط کنند. نحوه چیدمان تیغه‌ها نقش مهمی در تولید یک مخلوط یکنواخت دارد. یکی از موارد مهم در مورد میکسرها، ضرورت اتخاذ روش‌هایی برای جلوگیری از استهلاک سریع تیغه‌ها و افزایش طول عمر مفید آنها است، تا هزینه‌های نگهداری نیز کاهش یابد؛ زیرا تیغه‌ها و دیواره داخلی میکسر به طور مداوم با مخلوط بتن در تماس هستند.
میکسر تک شفت
در این نوع میکسر، از یک شفت افقی برای مخلوط کردن استفاده می‌شود. به جای بازوها، یک صفحه مارپیچی دور شفت پیچیده شده که تیغه‌ها روی آن نصب شدند. این نوع میکسرها برای ظرفیت‌های بسیار بالا توصیه نمی‌شوند؛ زیرا همگنی مواد در آنها به اندازه میکسرهای دو شفت نیست. قدرت همگنی در میکسرهای دو شفت نسبت به میکسرهای تک شفت عمودی (mixer pan) و تک شفت افقی (single-shaft) بیشتر است. در میکسر دو شفت، همگنی ۹۵ درصدی در کمتر از ۳۰ ثانیه حاصل می‌شود که باعث می‌شود این میکسرها انرژی کمتری مصرف کنند.
میکسر تویین شفت
مطالعات نشان می‌دهد که در دستگاه‌های بچینگ پلانت برای تولید بتن در حجم بالا از میکسرهای دو شفت (Twin-shaft) استفاده می‌شود، در حالی که برای بتن‌های معمولی از میکسرهای تک شفت استفاده می‌شود. در بچینگ پلانت‌های ۲ مترمکعبی، میکسرهای دو شفت استفاده می‌شوند. در این نوع میکسرها، دو محور افقی در خلاف جهت هم می‌چرخند و روی هر یک از این محورها بازوهایی با تیغه‌های متعدد قرار گرفته است که باعث ایجاد مخلوطی یکنواخت می‌شود.
استفاده از این نوع میکسرها برای ظرفیت‌های بالاتر رایج است و تخلیه مواد از یک یا دو دریچه در قسمت پایین صورت می‌گیرد. در اندازه‌های کوچک‌تر، یک موتور برای حرکت دادن میکسر کافی است، اما در اندازه‌های بزرگ‌تر (بیش از ۲.۵ مترمکعب)، از دو موتور استفاده می‌شود که هر موتور به یک شفت اختصاص دارد و گیربکس‌های هر دو شفت با هم کوپل شدند.
میکسر کانتینیوز
برخلاف سایر میکسرها که بتن را به صورت مرحله‌ای (بچ به بچ) تولید می‌کنند، میکسر کانتینیوز فرایند تولید را به شکل پیوسته انجام می‌دهد. در میکسرهای معمولی، مقدار معینی از مصالح، سیمان، آب و دیگر مواد اندازه گیری و وارد میکسر می‌شود؛ سپس پس از زمان مشخصی برای میکس، مواد تخلیه شده و فرآیند مجدداً آغاز می‌شود.
اما در میکسر کانتینیوز، مواد به طور مداوم و با جریان مشخص از یک سمت وارد می‌شوند و بتن تولیدی به صورت پیوسته از سمت دیگر خارج می‌شود. این نوع میکسرها معمولاً به شفت‌های حلزونی مجهز هستند که علاوه بر ترکیب مواد، آنها را به سوی خروجی هدایت می‌کنند. از مزایای برجسته این میکسرها، تولید مداوم بتن است که باعث افزایش کارایی و کاهش زمان تولید می‌شود. این ویژگی برای پروژه‌های بزرگ یا شرایطی که تولید مداوم و حجم بالای بتن مورد نیاز است، بسیار کارآمد است.
سخن پایانی
در مطالب فوق سعی کردیم انواع بچینگ را معرفی کنیم. با توجه به تنوع زیاد بچینگ‌ها توصیه می‌کنیم جهت اطلاع از قیمت و خرید بچینگ حتما با کارشناسان مجرب و فنی شرکت استاندارد ماشین مشورت کنید تا پروژه موردنظرتان با موفقیت انجام شود. کارشناسان ما در این زمینه شما را راهنمایی خواهند کرد.